'Piyasalar, sizin ayakta kalabileceğinizden daha uzun süre mantıksız kalabilir.” ---John Maynard Keynes
İnsan, var oluşundan bu yana anlam ve neden arayışı içinde olmuştur. Evreni, olayları ve kendi başına gelenleri anlamlandırmak için mitler, efsaneler ve inanç sistemleri geliştirmiştir. Antik dönemlerde bir göktaşı düştüğünü gören insanlar bunun bir tanrının öfkesi olduğuna inanırken, bugün bilimsel açıklamalar bize bunun kozmik bir olay olduğunu söylüyor. Ancak şu bir gerçek ki, insan bilmediklerinden korkar ve belirsizlikle başa çıkmakta zorlanır.
Borsa da insan psikolojisinin aynası gibidir. Belirsizlik ve ani değişiklikler, anlamlandırılamadığında paniğe dönüşebilir. Geçtiğimiz Cuma günü Borsa İstanbul'da yaşanan sert satışlar buna en güzel örnekti. Endeksin aniden sert gerilemesi, yatırımcıları, çok lazımmış gibi bir sebep arayışına itti. Ancak net bir neden bulamayınca, piyasalar bir anda dedikodu ve komplo teorileriyle dolup taştı.
'o vefat etti, bu tutuklanacak, şu açıklama gelecek' gibi kesinlikten uzak senaryolar, belirsizlik ortamında daha da büyüyerek satış dalgasını tetikledi. Hâlbuki borsa düşer, yükselir, tekrar düşer ve tekrar yükselir. Ama insan psikolojisi bu dalgalanmaları her zaman mantıklı bir nedene oturtmak ister.
Kargaşa ve karmaşa, insanoğlunun anlam arama serüveni devam ettikçe var olmaya devam edecek. Tarih boyunca insanlar nedenleri anlamlandıramadıklarında şüpheye ve spekülasyona yönelmişlerdir. Borsa da bu gerçekten muaf değildir. Ancak unutmayın, piyasa her zaman kendi yolunu bulur. Panik içinde sebepler ararken bir anda fark edeceksiniz ki, sisler dağılınca borsa, olduğu yerde duruyor. Telaşa mahal yok. En azından şimdilik…