Pi̇yasa Noorcm Yurtdışı Piyasa Bülteni - Sn. Arzu Toktay'ın Katkılarıyla 18-05-2020

PİYASA NoorCM Yurtdışı Piyasa Bülteni - Sn. Arzu Toktay'ın Katkılarıyla

İkinci raund en kötüsü geride kaldı mı?

Geçtiğimiz haftanın raporunda Amerika tarım dışı istihdam verisi ardından en kötüsü geride kaldı mı sorgulaması yapmıştık? Bu hafta devam ediyoruz çünkü hem ekonomik gerçeklik hem piyasa fiyatlamaları açısından Mayıs ayının ikinci haftası bir yol ayrımındayız.

Öncelikle Amerika’da geçtiğimiz hafta açıklanan tarım dışı istihdam raporuna ilişkin belirsizlik ve endişeden bahsedelim. Mayıs ayının ilk haftasında açıklanan ABD tarım dışı istihdam son zamanların rekor düşük seviyesinde 20,5 milyon geriledi. İçerikte birçoklarının önem verdiği U-3 işsizlik oranı Şubat ayı yüzde 3,5 iken Nisan ayında yüzde 14,7’ye yükseldi. Bu oran 1930’lardan bu yana en yüksek işsizlik oranı oldu. U-3 işsizlik oranı çalışmaya elverişli son dört hafta içerisinde aktif çalışma hayatı olan ve iş arayışında olan kesimi kapsıyor. Geçici işler, yarı zamanlı ve tan zamanlı işler ile son 15 saat içerisinde aile işinde çalışanlar ise iş sahibi olarak tanımlanıyor.

U-3= (iş sahibi olmayan kesim/işgücü katılımı)*100

Amerika işgücü istatistik bürosu Nisan ayı istihdam raporunda dipnot olarak hane halkı ile yapılan ankete katılanlar arasında geniş bir kitlenin geçici işten çıkarılanlar alt başlığı yerine iş sahibi ancak çalışmıyor statüsüne alındığını belirtiyor. Büro ankete katılanlar daha düzgün bir şekilde dağıtılsa idi U-3 işsizlik oranı açıklananın yüzde 5 üzerinde olabilirdi ifadesini kullanmış. İşgücü katılım oranının 1973’ten bu yana en düşük gerçekleşme olan yüzde 60,2 olduğunu düşününce U-3 işsizlik oranının açıklanan rakamdan yüksek olduğu gerçeğinden kaçamıyoruz.

Öte yanda istihdam/toplam nüfus oranı Şubat ayı yüzde 61,1 iken Nisan ayında yüzde 51,3’e geriledi. Mayıs ayında işsizlik oranında yükselişin devamı durumunda bu rasyo yüzde 50 altına gerileyebilir. Bu gerçek ile piyasaların haftalık işsizlik başvurularında artışın devamını negatif yönde fiyatlayacağını tahmin etmek güç olmasa gerek.

Piyasalar yol ayırımında dedik çünkü virüs vaka sayısında düşüşe rağmen ekonomilerin yavaş yavaş açılması ile beraber sosyal mesafenin korunamayacağı ve ikinci bir dalga geleceği tahmin ediliyor. Bu durumda saat işliyor ve medikal endüstriden bir antikor ya da aşı haberi gelmedikçe virüs etkisi piyasalara negatif yansıyabilir. Korono virüsü etkilerini minimize etmek için ekonomilerin uzunca bir süre kapalı kalması gerekliliği bilinen bir gerçek iken çalışamayan kazanamayan insanların aç kalacağı da başka bir gerçek. Gelişmiş ülkeler işi olup ta korona etkisi ile çalışamayan kesime ciddi maddi yardım yapıyor. Kanada gibi toplum refahını daha fazla gözetme ilkesinde olanlar korkmayın vergilerinizi artırmayacağız diyor? Peki ya bizim gibi gelişen ülkeler çaresiz açılarak bireylerin kurumların yeni ekonomik koşullara göre kendini güncelleme sürecine bir an önce girmesi gerekiyor. Başka çaresi yok.

Dünyanın güvenilir bir ülkesinden bir aşı haberinin geldiği ve kısa vadede ilaç setinin netleştiği ortamda Amerikan Doları dışındaki gelişmiş ülke para birimleri ve gümüşte alış yönlü stratejiler oluşturmak makul görünüyor.

ABD-Çin ticaret savaşı haberlerinin kızıştığı, Amerika’da problemli ekonomik açılış ve geciken aşı haberi senaryosunda ise hisse senedi piyasaları, bakır, ham petrol ve kurşunsuz benzinde satış yönlü stratejilerin seçilmesi gerekiyor.

Avrupa tarafına gelindiğinde kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Fransa'nın kredi görünümünü durağandan negatife çekti. Almanya ekonomisi 2020 ilk çeyrekte yüzde 2.2 daraldı. Avrupa Birliği komitesinden Barnier İngiltere ile Brexit görüşmeleri konusunda iyimser olmadığını açıkladı. Kısaca Avrupa Bölgesinde de işler pek parlak görünmüyor.

FED Mart'ta başlayan sınırsız tahvil alım proğramında son dokuz haftada piyasadan 1.5 trilyon dolarlık tahvil alımı yaptı. 19 Mart 01 Nisan haftasında bankanın tahvil alım miktarı günlük 75 milyar dolar ile zirve yapmıştı. O tarihten bu yana haftalık açıklanan proğramda FED'in tahvil alımlarını düşürdüğünü gördük. FED 18-22 Mayıs haftasında günlük tahvil alım limitini 7 milyar dolardan 6 milyar dolara çekti.

Haftanın olayı yine FED Başkanı Powell'ın Hazine müşteşarı Steven Mnuchin ile birlikte 19 Mayıs tarihinde senatoda bankacılık ve temsilciler meclisinde yapacağı korona yardımları, ekonomik görünüm ve güvenlik konusunda yapacakları sunum olacak. Bunun dışında İngiltere Merkez Bankası Başkanı Bailey konuşması, Avustralya Merkez Bankası Başkanı Leo konuşması ile Merkez Bankaları haftaya damga vuracak diyebiliriz. 

Yeni haftadan beklediklerimiz

İşin özünde, haftanın kaderini FED Powell, İngiltere Bailey ve Avustralya Leo konuşması yanında Çin ile ABD arasında ticaret konusundaki gerginlik belirleyecek. FED'in yeni bir teşvik paketi ve mali düzenlemeler konusundaki tavsiyesini kongrenin dikkate alarak harekete geçmesi pozitif senaryo iken bu hafta yapılacak Dünya Sağlık Örgütü toplantısı ve aşı konusundaki gelişmeler de piyasanın kaderini belirleyecek gelişmeler arasında yer alıyor.